LEFKOŞA – Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis ve Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, 17 Ekim Perşembe günü Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen Avrupa Konseyi zirvesi sırasında yeni bir güvenlik işbirliği anlaşması imzaladı. Atina-Makedonya Haber Ajansı’nın (ANA-MPA) bildirdiğine göre, Yunanistan bu anlaşmayı imzalayan Avrupa Birliği’nin (AB) 21’inci üye devleti oldu. Yunanistan Silahlı Kuvvetleri’nin Ukrayna Ordusu’na yönelik yeni teçhizat yardımında bulunacağı bilgisi, imzalanan yeni anlaşmadan birkaç hafta önce Yunanistan basınına yansımıştı.
Batı ve Kiev yanlısı çizgi izleyen muhafazakar Yeni Demokrasi (YD) partisi iktidarının yeni adımı Atina’da tepkilere neden oldu. Yunanistanlı komünistler sert sözlerle hükümetin izlediği stratejiyi eleştirdi. Ana muhalefet partisi SYRIZA da hükümete eleştiriler yöneltti.
ANLAŞMADA NELER VAR?
Atina ile Kiev hükümetleri arasında imzalanan yeni anlaşma, Yunanistan ve AB’nin Temmuz 2023’te G7’nin Ukrayna’nın uzun vadeli güvenliğini destekleyen Ortak Bildirisi’ne katılmasının ve 27 Haziran 2023’te Brüksel’de imzalanan AB-Ukrayna anlaşmasının bir devamı niteliğinde. Yunanistan hükümeti, bu anlaşmanın Yunanistan’ın Ukrayna’nın yeniden inşa çabalarına aktif katılımının önünü açtığını belirtiyor.
Anlaşma, Ukrayna’nın direncini artırmayı ve çok yönlü desteklemeyi, ayrıca AB üyelik sürecine destek olmayı hedefliyor. Söz konusu anlaşma kapsamında, ekonomi, reformlar, enerji, sivil koruma, Ukrayna’nın yeniden inşası ve iyileşmesi, kültürel işbirliği ve kültürel mirasın korunması gibi çeşitli alanlarda işbirliği ve ortak projeler öngörülüyor.
Anlaşma çerçevesinde özellikle Odessa’nın yeniden inşasına vurgu yapılıyor. Miçotakis, geçen mart ayında Odessa’yı ziyaretinde, şehrin tarihi ve Yunanistan ile bağları nedeniyle yeniden inşasına destek sözü vermişti. Hükümet, yeniden inşa sürecinin Yunan şirketleri için fırsatlar sunduğunu, AB ve Ukraynalı şirketlerle işbirliği imkanları olduğunu belirtiyor. Anlaşma kapsamında, iki ülkenin şirketleri arasında işbirliği, yeşil enerji üretimi ve taşınması, deniz taşımacılığı ve lojistik gibi alanlarda ortaklıklar teşvik ediliyor. Yunanistan, ayrıca geçen şubatta Ukrayna’nın yeniden inşası için büyük bir konferans düzenlemişti.
ATİNA’DAN DESTEK MESAJI
Yunanistan basınına göre, askeri yardım ve savunma yardımı konusunda hükümet kaynakları, Yunanistan’ın Ukrayna’yı yerli savunma kabiliyetlerini düşürmeyecek ölçüde ve mümkün olan her şekilde desteklemeye devam edeceğini belirtiyor. Bu desteğin, Yunanistan’ın AB ve NATO çerçevesindeki taahhütlerinden kaynaklandığı ifade ediliyor.
UKRAYNA ORDUSUNA YENİ ASKERİ YARDIM
Miçotakis’in Zelenskiy ile imzaladığı yeni anlaşma öncesinde, Yunanistan’ın Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’ne yönelik yeni bir askeri yardımda bulunacağı bilgisi Yunanistan basınında yer aldı. Habere göre, Miçotakis hükümeti, ‘operasyonel olarak gerekli olmayan mühimmat ve mayınları’ değerlendirerek, ABD’ye 3 bin adet 122 mm roket ve 50 bin adet DM11 mayın satmayı planlıyor. Bu mühimmatın Ukrayna’ya gönderileceği belirtiliyor.
Satışın toplam değerinin 7 milyon 315 bin euro olduğu ve roketler için en az 5 milyon 490 bin euro, mayınlar için ise en az 1 milyon 825 bin euro karşılık beklediği ifade edildi. Ancak, bu satışın tartışmalı yönleri bulunuyor. Yunanistan’ın daha önce ABD’den satın aldığı bu mühimmatı şimdi tekrar ABD’ye satması ve bu mühimmatın ‘eski teknoloji’ olarak nitelendirilmesi eleştirilere neden oldu. Ayrıca, Eylül 2022’de, 87 milyon 912 bin euro değerinde ‘122 mm roketlerin modernizasyonu’ programı başlatılmış, ancak tamamlanmamıştı. Savunma Bakanlığı kaynakları, bu satışın bakanlık bütçesinden önemli tasarruflar sağlayacağını belirtti. Loitering mühimmat (dolaşan mühimmat) alımı konusunda ise toplam maliyetin 75 milyon 200 bin euro olduğu, bunun üçte ikisinden fazlasının ABD tarafından Foreign Military Financing (Yabancı Askeri Finansman – FMF) kredileriyle karşılanacağı ifade edildi. Böylece, Yunanistan’ın sadece 25 milyon euro harcama yapacağı vurgulandı.
KOMÜNİST PARTİ’DEN ANLAŞMAYA SERT TEPKİ
Yunanistan Komünist Partisi (KKE), hükümetin bu adımlarına sert tepki gösterdi. Partinin yayın organı Rizospastis’te yer alan ilgili baş yazıda, ülkenin emperyalist planlara ve bölgede tırmanan savaşlara dahil olmasının ‘halk için kabus boyutlarına’ ulaştığı belirtildi.
KKE, Yunanistan’ın NATO tatbikatlarına ev sahipliği yapmasını ve Ukrayna ile güvenlik garantileri anlaşması imzalamasını eşleştirdi. Yazıda, “Bu anlaşma, Ukrayna’nın NATO’ya hemen üye olmasının yerine geçecek şekilde G7 zirvesi tarafından bir buçuk yıl önce belirlenen kriterlere göre yapıldı” denildi. KKE, Yunan Silahlı Kuvvetleri’nin Ukraynalı askerlerin eğitilmesinde nasıl bir rol oynadığı, Ukrayna’ya ne kadar askeri yardım gönderildiği ve bu yardımın niteliği konusunda şeffaf olunmadığını belirterek hükümeti ABD ve NATO’nun taleplerine boyun eğmekle suçluyor. Yunanistan Komünist Partisi’ne göre bu durum Yunanistan halkının çıkarlarına aykırı.
Yazıda ayrıca, Yunanistan’ın Ukrayna’daki savaşa bu denli dahil olmasının ülkenin güvenliğini tehlikeye attığı ve bölgede istikrarsızlığa katkıda bulunduğu ifade edildi. KKE, hükümeti derhal Ukrayna’ya yapılan tüm askeri yardımları durdurmaya ve ülkenin dış politikasını bağımsız bir çizgiye çekmeye çağırdı. KKE, Yunan halkını ve işçileri hükümetin bu politikalarına karşı çıkmaya ve barış yanlısı bir dış politika için mücadele etmeye davet etti. Parti, ülkenin emperyalist planlara alet edilmemesi gerektiğini vurgulayarak, NATO ve AB’nin bölgedeki stratejilerinin Yunanistan’ın çıkarlarına hizmet etmediğini belirtti.
SYRIZA DA ROKET VE MAYIN TEDARİKİNE KARŞI
Yeni liderlini belirleyeceği yaklaşan olağanüstü kongre ve parti içi çalkantı nedeniyle dış meselelere eskisi gibi vakit ayırıp odaklanamayan ana muhalefet partisi SYRIZA da Miçotakis hükümetinin Ukrayna özelinde izlediği stratejiye karşı çıkıyor. Geçtiğimiz günlerde basına yansıyan, Yunanistan Ukrayna’ya teslim edeceği yeni teçhizat haberleri SYRIZA’nın tepkisine neden oldu. Konu hakkında kısa bir açıklama yapan SYRIZA, Ukrayna’ya roket ve mayın tedariki fikrine karşı olduğunu belirtmişti.
